Bij Zuyd Hogeschool gonst het van de ideeën over een duurzamere wereld en onderwijs. Overal in de organisatie lopen of ontstaan kleine en grotere initiatieven op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Saskia Brand-Gruwel, lid van het College van Bestuur (CvB) met de portefeuille Onderwijs en Onderzoek: “Het is inspirerend om te zien en ervaren hoe docenten, studenten, onderzoekers, management en medewerkers zich samen sterk maken voor een duurzaam Zuyd. Sinds 2019 geven we met het programma Duurzaam Zuyd richting aan, onder meer, een duurzamere onderwijsorganisatie. Hieruit zijn vorig jaar twee duurzaamheidsambities voortgevloeid die duurzaamheid een nog prominentere plek geven in onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering.”
André Postema, lid van het CvB met de portefeuille Bedrijfsvoering: “De eerste duurzaamheidsambitie houdt in dat al onze afgestudeerden uiterlijk in 2030 in staat zijn om vanuit hun eigen discipline bij te dragen aan een duurzamere samenleving, met een goede balans tussen planet, people en prosperity. De tweede ambitie is ‘practise what you preach’. Met andere woorden: als Zuyd willen we zelf het goede voorbeeld geven door te werken aan onder meer duurzamere gebouwen, duurzame inkoop en mobiliteit, energiebesparing en betere afvalscheiding.” Ook vitaliteit en welbevinden is een thema dat hoog op de duurzaamheidsagenda staat. Met bijvoorbeeld extra aandacht voor de eerste 100 dagen, buddy-systemen en het programma Veilig Zuyd wordt aandacht gegeven aan het welzijn van studenten. Vitaliteits- en preventieprogramma’s zijn gericht op de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers. “Want wij interpreteren duurzaamheid als een breed begrip dat met een integrale blik naar zowel economische, sociale als ecologische aspecten kijkt.”
Van papier naar praktijk
Hoe zorgt Zuyd ervoor dat deze ambities realiteit worden? Saskia Brand-Gruwel: “We hebben een programmaorganisatie ingericht om alles wat er op het gebied van duurzaamheid gebeurt in kaart te brengen, hiaten vast te stellen, de voortgang te borgen, best practices te delen en elkaar te inspireren. Dat programma bestaat uit drie lijnen: verduurzaming in het onderwijs & onderzoek, een duurzame bedrijfsvoering en vitaliteit & preventie. Via de Green Office krijgen afdelingen en academies (op aanvraag) ondersteuning bij het identificeren en realiseren van eigen duurzaamheidsdoelstellingen. Onlangs hebben we bijvoorbeeld een onderwijsevenement in het MECC georganiseerd waar ruim 100 docenten, onderzoekers, managers en studenten bij elkaar kwamen om te brainstormen over hoe we duurzaamheid kunnen integreren in ons onderwijs.” André Postema: “Wat ook helpt is dat er duidelijke afspraken, wetten en regels zijn waaraan we ons moeten en willen houden, zoals het Klimaatakkoord. In 2021 heeft de Vereniging van Hogescholen de Sustainable Development Goals (SDG’s) omarmd en ook dat geeft houvast. Daarvan ligt SDG 4 (kwaliteitsonderwijs) het dichtst bij ons en dat is dan ook de kern van onze aanpak. Subdoel 4.7 sluit zelfs naadloos aan bij onze eerste duurzaamheidsdoelstelling.”
Integrale blik
Er gebeurt al heel veel”, benadrukt Saskia Brand-Gruwel. “Duurzaamheid heeft een prominente plek bij diverse lectoraten en hetzelfde geldt voor de opleidingscurricula: Built Environment integreert duurzaam bouwen in het lesprogramma, bij de kunstopleidingen gaan studenten aan de slag met circulair ontwerpen, technische opleidingen werken aan circulaire productieprocessen en materialen en bij economische studies staan duurzame businessmodellen op de kaart. Zo zijn er nog allerlei andere voorbeelden. Met die kennis gaan onze studenten al tijdens hun studie in het werkveld aan de slag om samen met regionale ondernemers te werken aan concrete projecten en innovaties die duurzaamheid in de breedste zin van het woord stimuleren. Om een integrale blik te bevorderen, brengen we studenten van verschillende opleidingen met elkaar in contact. Aan een project in de wijk Mariaberg in Maastricht hebben studenten uit sociale, economische, technische, zorg en kunstopleidingen meegedacht over verbetering van de vitaliteit en leefbaarheid van de wijk. Een vergelijkbare aanpak loopt in Heerlen-Noord. Zo leren studenten over de grenzen van hun eigen vakgebied kijken en dat levert vaak verrassende inzichten op, plus een aanstekelijke dynamiek.”
Duurzaam Zuyd
Ook in eigen huis denken studenten mee over duurzaamheid. “Bij de aanbesteding van een nieuwe cateraar voor alle locaties, hebben studenten meegedacht over de visie op voeding. Dan merk je: studenten voelen de urgentie; de voeding moet gezond zijn, minder afval en verspilling opleveren en zoveel mogelijk lokaal zijn geoogst. Op zo’n manier samenwerken geeft een hele positieve energie”, aldus André Postema. “Andere voorbeelden: studenten van de opleiding Built Environment denken mee over het verduurzamen van onze gebouwen en in het Preventiecentrum helpen studenten van verschillende paramedische opleidingen, onder begeleiding van docenten, aan een goede gezondheid van medewerkers en collega-studenten.”
Regionale samenwerking
Zuyd Hogeschool participeert daarnaast in diverse regionale allianties en samenwerkingsverbanden die werken aan een duurzame en toekomstbestendige regio, zoals de Alliantie Chemelot Circular Hub en het programma Circulaire Economie Limburg (CEL). Saskia Brand-Gruwel: “Leuk om te noemen is het inspirerend initiatief van het Lectoraat Innovatief Ondernemen dat samen met de gemeente Weert en de NS op 9 februari Zuyd Perron Circulair Weert heeft geopend; een uniek living lab op het gebied van circulariteit. Ook hier draait het om elkaar inspireren en samen te werken aan het realiseren van een circulaire economie en samenleving.”
Winst voor de regio
André Postema: “Gericht onderzoek naar duurzaamheid en een praktijkgerichte leeromgeving waarin studenten hun competenties op het gebied van duurzaamheid kunnen toepassen en aanscherpen, is een grote plus voor de regio. Dit leidt immers tot relevante kennis over verduurzaming én levert professionals op met de kennis en vaardigheden voor de wereld van morgen.”
