Hoe gaan we van een kleine alliantie met mensen en organisaties die dezelfde urgentie delen naar een brede beweging met grote regionale impact? Die vraag kwam naar voren tijdens de videoconferentie ‘Limburg voorbij COVID-19’ van het Gezondheidsakkoord Zuid-Limburg.
Dat de coronacrisis de verschillen en achterstanden in Zuid-Limburg op gezondheids-, sociaal en financieel gebied zal versterken, daar bestaat geen twijfel over. Dat geldt ook voor het effect op de lage arbeidsparticipatie in de regio. Tijdens de webinar werd gesproken over een aanpak, over oplossingen en over te betrekken stakeholders, op korte termijn én lange termijn. Met als doel de effecten van corona op de gezondheid en de samenleving in de regio ná de crisis, zoveel mogelijk te temperen. Dat sluit helemaal aan bij wat de nationale Denktank Coronacrisis bepleit. zo opende SER- en Denktankvoorzitter Mariëtte Hamer.
Onder andere kinderarts Anita Vreugdenhil (MUMC+) kwam tijdens de videoconferentie aan het woord. Vreugdenhil heeft onderzoek gedaan naar de gezondheid van kinderen gedurende de coronacrisis, met name tijdens de lockdown van afgelopen voorjaar.
Zorgwekkende ontwikkelingen
“Driekwart van de kinderen beweegt veel minder. Voor corona haalde 64 procent van de kinderen de beweegnorm van 1 uur per dag. Daar waren we destijds al niet zo tevreden mee. Maar nu zien we dat nog slechts 20 procent die norm haalt”, zette Vreugdenhil de bevindingen van haar onderzoek uiteen. Ze zijn ongezonder gaan eten en drinken, zijn later gaan slapen, staan later op en hebben minder structuur in de dag. Bovendien neemt het overgewicht bij kinderen nog meer toe.”
Zorgwekkende ontwikkelingen, die nog eens bovenop de achterstanden komen waar Zuid-Limburg al mee te maken had, weet ook Thomas Gelissen van Trendbreuk Zuid-Limburgse gemeenten. “Hier worden meer kinderen te vroeg en met een te laag geboortegewicht geboren dan in de rest van Nederland. En dat is een voorspeller voor problemen op latere leeftijd”, stelde hij tijdens de conferentie. “Tijdens corona doen we heel veel aan de acute nood, maar dit soort lange termijn zaken – zeker de grote sociale verschillen – mogen we niet uit het oog verliezen. Dat is mijn zorg.”
Saskia Klosse, (UM en SER en commissie Borstlap) breekt een lans voor het belang van participatie: “Voorkom dat mensen langdurig afhankelijk worden van een uitkering, dat kan door mensen van werk naar werk te helpen. Zorg voor transitiebanen en banenpools, door professionele ondersteuning. Bied mensen zonder reëel perspectief op regulier werk inkomenszekerheid en perspectief op duurzaam werk.”
Muren slechten
En daar komt de dynamiek van het Gezondheidsakkoord de hoek om kijken: de vinger op de zere plek leggen en een coalitie smeden om uitdagingen fundamenteel aan te pakken. Hierin zijn verbinden en samenwerken sleutelbegrippen, vindt Machteld Huber. Zij is de grondlegger van de Positieve Gezondheid-beweging: “We moeten ontschotten, muren slechten. Je moet een concept hebben dat door alle sectoren begrepen wordt. Dan kunnen mensen met elkaar samenwerken.”
Verbrede beweging
Het mooie van het Gezondheidsakkoord is, zo benadrukte André Knottnerus, mede-initiatiefnemer van het Gezondheidsakkoord, dat de stakeholders ervan allemaal dicht bij de praktijk staan en vanuit hun vakgebied weten wat er nodig is. En er ook alles aan doen om binnen hun mogelijkheden de achterstanden aan te pakken. Maar het zijn tevens mensen met een overstijgende visie, die over de grenzen van hun vakgebied heen willen en kunnen kijken. Om toe te werken naar een gemeenschappelijke visie op een gezamenlijke aanpak, met vooral een nog bredere, regionale impact.
De ingrediënten in Zuid-Limburg zijn hiervoor al aanwezig. Dat vindt ook Wiro Gruisen, regiomanager bij CZ-verzekeringen. “Deze regio wordt vaak landelijk afgeschilderd als de rode vlek als het gaat om de problemen. Maar we lopen ook voorop in het bundelen van krachten. Dat zie je zeker op wijkniveau. Maar om impact te krijgen, heb je weer een grotere schaal nodig: de gemeente, de regio. Vooral vanuit een gedeelde visie.” Of zoals wethouder Leon Geilen van Sittard-Geleen het stelt: “We kunnen het niet alleen.”
Past als een handschoen
De sprekers vinden in Rianne Letschert, rector magnificus aan de Universiteit Maastricht én voorzitter van de Brede Economische en Sociale Taskforce (BEST) Limburg Na Corona, een aandachtig toehoorder. Haar Taskforce adviseert om samenwerking over grenzen heen te bevorderen. Over grenzen van regio’s en zelfs landen heen, op alle mogelijke terreinen. Niet alleen op het vlak van economie of gezondheid, maar ook wat betreft de kwaliteit van de leefomgeving of welzijn. Versterk de ‘schakels’ tussen al deze ‘ketens’, luidt het devies van BEST.
“Wat het Gezondheidsakkoord beoogt, past heel goed binnen het advies van BEST. Het is belangrijk dat dit soort initiatieven van elkaar weten”, zegt Letschert enthousiast. “Nu moeten we kijken hoe we dit samen oppakken.”
De hele conferentie terugzien? Dat kan! Klik hier.
