’t Heerlens Heitje is succesvol gebleken. De pilot van het unieke concept, waarbij inwoners klusjes in hun buurt doen in ruil voor digitale munten die ze lokaal besteden, is onlangs uitgebreid naar de gehele gemeente Heerlen. Krijgen we misschien straks wel een Zuid-Limburgs Heitje?
Het project is een initiatief van de gemeente Heerlen, in samenwerking met Heerlen Mijn Stad, CoTown, de Brightlands Smart Services Campus, buurtorganisatie GMS, het CBS en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Men wordt tevens ondersteund door een bijdrage van de Europese Unie, vanuit het programma ‘Urban Innovative Actions’. ‘t Heitje startte in het voorjaar van 2021, in de buurten Grasbroek, Musschemig en Schandelen (GMS).
Als we wethouder Charles Claessens van de gemeente Heerlen vragen naar het hoe en het waarom achter de start van ‘t Heerlens Heitje, wijst hij direct naar projectleider Pieter Bonnema. “Hij heeft, samen met nog wat jonge collega’s in onze organisatie dit concept bedacht”, zegt hij zonder valse bescheidenheid. Bonnema lacht. “Klopt! Hobbymatig heb ik mij een aantal jaren geleden verdiept in blockchain en digitale munten. Vervolgens vroeg ik mij af: wat zouden we hiermee kunnen doen voor de gemeente?”
Het een kwam bij het ander
Tegelijkertijd, zo vertelt Bonnema, speelden enkele uitdagingen op waar de gemeente een antwoord op moest verzinnen. “Uitdagingen op het gebied van burgerparticipatie, winkelleegstand, budgetten voor beheer en onderhoud van de openbare ruimte die onder druk komen te staan. Heel uiteenlopend eigenlijk”, legt hij uit.
Sinds 2016 krijgen burgers via een zogenaamde ‘buurtdeal’ de kans om hun leefomgeving te verfraaien. Kort samenvattend, hierbij levert de Gemeente Heerlen het matriaal en de burgers steken hun handen uit de mouwen, “En toen dachten een aantal collega’s en ik: nu blijkt dat burgers bereid zijn om klusjes te verrichten om hun leefomgeving te verfraaien, wat zou er dan gebeuren als we de klussen aanpassen? Zodat de gemeente op kleinschalige wijze wordt geholpen met haar onderhoudstaak? En wat als je hier vervolgens een beloning tegenover zet? En dan niet in ‘gewone’ euro’s, maar digitaal?”
Zo kwam het een bij het ander: een digitale munt, als beloning voor karweitjes die de buurt mooi, schoon en veilig houden. “Mét als belangrijke voorwaarde: lokaal te besteden. Bij ondernemers in de stad zélf”, benadrukt Bonnema. “Via een app kunnen deelnemers deze ‘heitjes’ verdienen en vervolgens op een plek naar keuze uitgeven. Leuk voor de inwoners, goed voor de ondernemer.”
Nog sterker
Na drie jaar voorbereidingen werd er verleden jaar gestart. Snel bleek er veel enthousiasme te bestaan. Al in de zomer kwamen ook de wijken Meezenbroek, Schaesbergerveld en Palemig erbij. In oktober werd er opgeschaald naar het niveau van de hele gemeente Heerlen.
En die gemeente, die is heel tevreden. “We zien een groeiende betrokkenheid bij burgers bij hun eigen buurt. We zien steeds meer ondernemers die zich aanmelden. En het heeft een positief effect op de zichtbaarheid en uitstraling van de stad”, stelt wethouder Claessens vast. “En dat ondanks de belemmeringen van corona. Anders waren deze effecten nog sterker geweest, denk ik.”
Interesse van buiten
De (h)erkenning van het succes van ‘t Heitje komt nu ook van buitenaf. Zo schaart de VNG het project onder de 31 meest inspirerende gemeentelijke praktijkvoorbeelden op het gebied van publieke dienstverlening. En ook andere gemeenten nemen een kijkje. “Laatst was nog een delegatie uit Sittard-Geleen hier”, vertelt Claessens. “Uit alle windstreken krijgen we nu vragen en verzoeken. Mensen zijn heel geïnteresseerd in wat hier gebeurt en hoe het werkt.”
Andere gemeenten gaan het Heerlense voorbeeld wellicht volgen. Maar zou het ook niet iets voor Zuid-Limburg zijn, zo’n Heitje? “Ja, dat zou zeker kunnen. Maar: eerst moeten we in Heerlen kijken of we ook de komende jaren door kunnen. Het project is nog altijd een pilot. Daar beslist de gemeenteraad over”, antwoordt Claessens. “Mocht dat uiteindelijk het geval zijn, dan is het misschien het meest voor de hand liggend om eerst naar de regio Parkstad te kijken. En wie weet van daaruit verder.”
