Boeren die een goede prijs voor hun oogst krijgen, inwoners die trots zijn op hun regio en genieten van voedsel uit de buurt, toeristen die de regio bezoeken vanwege het landschap en rijke aanbod aan streekproducten, een gezondere bodem en omgeving én versterking van de innovatiekracht van de regio. “Dat en meer kan het Regionaal Voedselsysteem Zuid-Limburg (RVS-ZL) tot stand brengen”, zegt Jules Goosens, sinds 1 mei programmamanager van de Stichting RVS-ZL.
Goossens: “RVS-ZL wil gezonde producten van de rijke Zuid-Limburgse bodem lokaal in de markt zetten. Tegen een eerlijke en transparante prijs. Alle partijen uit de keten profiteren; de boer, de bakker, de restaurateur, de winkelier en de groothandel. Om deze ambitie te realiseren, is regionale samenwerking onontbeerlijk.” Het initiatief, dat enkele jaren geleden vanuit de Rabobank is gestart, heeft daarom direct flink ingezet op samenwerking tussen de verschillende schakels in de regionale voedselketen, lokale en provinciale overheden en onderwijsinstellingen. En met resultaat, want het concept krijgt vanuit alle hoeken veel bijval. Inmiddels hebben diverse strategische partners zich aangesloten zoals de Rabobank, Provincie Limburg, de LLTB en Visit Zuid-Limburg. Enkele tientallen ondernemers zijn al aangehaakt.
Contracten met onder andere HANOS en Bidfood zijn ondertekend voor de verkoop van Zuid-Limburgse streekproducten onder de noemer van RVS-ZL. Namens de Zuid-Limburgse gemeenten ondersteunt Economische Samenwerking Zuid-Limburg het programma.”
Vliegwiel
Zuid-Limburg kent vele streekproducten en ook samenwerking op dit gebied is niet nieuw. “We beginnen dan ook zeker niet bij nul”, bevestigt Goossens. “De rol van RVS-ZL fungeert vooral als vliegwiel. Je kunt onze rol samenvatten als: verknopen, verbinden en verkopen. De meeste huidige initiatieven zijn klein, beperkt zichtbaar en hebben niet het vermogen om door te pakken. Door krachten te bundelen (financieel, technologisch, marketing & communicatie) kunnen wij dat wel. Maar dan moeten we die ondernemers zichtbaarder maken, hen faciliteren en vooral met elkaar in verbinding brengen. En dat kan tot allerlei mooie dingen leiden. Denk bijvoorbeeld aan het verknopen van productstromen. Neem de Bisschopsmolen in Maastricht die bierborstel afneemt van Gulpener Bierbrouwerij. Tot voor kort was bierborstel een afvalproduct, nu is het een waardevol bestanddeel van gezond brood. Zo zijn tal van voorbeelden te bedenken. Waarom zouden de kippen niet het organisch afval uit de eigen streek kunnen eten? Waarom niet uitwerpselen uit de melkveehouderij of plantenresten composteren voor bemesting in de landbouw? Waarom niet voedingsstofrijke pulp van de wijnproductie toevoegen aan veevoer? Elkaar kennen levert ideeën op die leiden tot nieuwe waardevolle initiatieven en bedrijvigheid die een bijdrage leveren aan korte ketens, economisch rendabel zijn en goed voor natuur en milieu.”
Volop kansen voor de toekomst
Jules Coenen (BeBright), een van de pleitbezorgers van het eerste uur, is ervan overtuigd dat een regionaal voedselsysteem alleen maar winnaars kent. “Regionale voedselvoorziening biedt kansen om de natuur en landschap te herstellen. Het geeft ruimte aan robuustere gewassen die beter bestand zijn tegen het veranderende klimaat, minder water en minder meststoffen nodig hebben. Minder monocultuur en een aantrekkelijker landschap. De boer krijgt een duidelijke positie als landschapsbeheerder die het unieke karakter van het Zuid-Limburgse landschap weet te behouden en versterken. Dat leidt uiteindelijk tot een veel veerkrachtiger systeem dat aansluit bij een gezonde en bewuste leefstijl.” “En vlak de toeristische aantrekkingskracht niet uit”, vervolgt Coenen. “Een mooier en diverser landschap, authentieke beleving, de rijkdom aan smakelijke streekproducten, versterkt Zuid-Limburg als Green Destination. En wie weet, wie verder durft te dromen, ziet wellicht al een toekomst voor zich waarbij een duurzame leefomgeving en voedselproductie bijdraagt een fijner leefklimaat en zelfs aantrekkelijk vestigingsklimaat.” Over dromen gesproken, waar staat het Regionaal Voedselsysteem Zuid-Limburg over een jaar of vijf? Goossens: “Dan komt 25% van het lokaal geconsumeerde voedsel van eigen bodem, dan is er een breed bewustzijn van de voordelen van lokaal geproduceerd en geconsumeerd voedsel en staat er een regionaal ecosysteem dat de regionale economie versterkt.”
Verknopen – verbinden – verkopen
Hoe gaat RVS-ZL dit alles bereiken? “In alle activiteiten die we ontplooien gaat het zoals gezegd om verknopen, verbinden en verkopen. Wat hebben we, wat is nog nodig, hoe kunnen we productiefaciliteiten voor bewerken, verwerken en verpakken versterken? We denken aan foodhubs voor opslag, overslag en van waaruit (elektrisch) transport in de regio plaatsvindt. Als derde het promoten en verkopen van de regionale producten via een online platform en verkooporganisatie. Promotie is uiteraard een cruciaal onderdeel van de aanpak. Zoveel mogelijk mensen (producenten, verwerkers, distributeurs en ook consumenten) moeten weten van dit initiatief en de meerwaarde van regionale producten. Voor dit doel is onlangs een nieuw logo ontwikkeld, er is nu een website (rvszl.nl) met alle informatie, er zijn proeverijen, kook- en smaaktesten en we werken samen met mbo- en hbo-onderwijsinstellingen aan concrete projecten en bewustwording over duurzaamheid, biodiversiteit, leefstijl en landschapsbeheer.” Coenen besluit: “Als je naar de PIëmont in Italië gaat en vraagt naar de Barolo wijn, dan begint iedereen te glimmen van trots want Barolo is een prachtig smaakvol streekproduct dat de regio grote bekendheid geeft. Zo’n trots gun ik onze regio ook. Wij hebben er alles voor in huis, zoveel is zeker. Met z’n allen gaan wij voor die trots op het unieke Zuid-Limburg zorgen.”
