Het afgelopen jaar is weer met veel daadkracht gewerkt aan de ambitie om van Zuid-Limburg een innovatieve, circulaire en duurzame kennisregio te maken, samen met partners in het onderwijs, kennisinstellingen, overheid en bedrijfsleven. Het jaar in 12 wapenfeiten in deze ‘Wrapped 2024’.
Impact Gaming: een nieuw economisch cluster in oprichting
Het economisch cluster Impact Gaming is in 2024 verder uitgebouwd. Impact Gaming is een vorm van ‘serious gaming’, gericht op het veranderen van gedrag of het verhogen van de prestaties. In de regio is behoorlijk wat bedrijvigheid op dit gebied en in combinatie met kennisinstituten en de Brightlands campussen liggen de kansen op het kruispunt van gezondheid, sport, digitalisering en technologie. Doel van het cluster is om zo veel mogelijk binnen de regio en in korte ketens te ontwikkelen en produceren. In ruim een jaar tijd hebben 90 deelnemers uit de overheid, onderwijs en bedrijfsleven zich al gemeld voor het Impact Gaming-netwerk. Ook ontstaan al de eerste samenwerkingen.
www.impactgaming.gg
Regionaal programma Circulair Textiel
In Zuid-Limburg is veel textiel-gerelateerde bedrijvigheid te vinden plus bedrijven die zich bezighouden met innovaties op het gebied van materialen en grondstoffen. Dat schept mogelijkheden voor de vorming van een nieuw ecosysteem voor circulair textiel. Een analyse door ERAC in opdracht van ESZL bracht het speelveld, de spelers en kansen het afgelopen jaar in kaart. Een kwartiermaker is aan de slag gegaan met de ontwikkeling van een langdurig samenwerkingsverband, het opzetten van een ecosysteem voor inzameling, innovatie en retourlogistiek en de realisatie van een circulair textiel lab. Waar mogelijk en nodig wordt de verbinding met andere nationale en internationale programma’s gezocht. In Maastricht is inmiddels het circulair textiel lab een feit. Door als regio fundamentele stappen te zetten in de richting van een integraal circulair textielprogramma, kan Zuid-Limburg zich internationaal onderscheiden als toonaangevende circulaire textielregio, talent aantrekken en bijdragen aan mondiale uitdagingen rond circulair textiel.
Circulair Bouwend: boost voor bouwsector
Circulair bouwend wil het hele ecosysteem van marktpartijen, overheden, onderwijs en kennisinstellingen samenbrengen en laten samenwerken. Circulair Bouwend is een initiatief van EN Zuid, het samenwerkingsverband van de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland, regionale ontwikkelmaatschappijen en triple helix regio’s zoals ESZL. Het programma Circulair Bouwend wil de grote bouwopgave voor 175.000 woningen tot 2030 koppelen aan ambitieuze doelstellingen voor circulariteit en energierenovaties. Door circulaire strategieën in de bouw in te zetten, kan de toegevoegde waarde van de sector tot wel drie miljard (14%) worden verhoogd. Er zijn vier programmalijnen vastgesteld en een daarvan is ‘Grondstoffen en Materialen’. Vanuit Limburg is speciaal hiervoor een programmamanager aangesteld die mede vanuit ESZL wordt gefinancierd. De programmamanager gaat ervoor zorgen dat het Limburgse bedrijfsleven zo goed mogelijk meedoet aan het programma en de regionale bouweconomie toekomstbestendig wordt gemaakt.
Circulaire competenties voor het mkb
De pilot ‘workshop circulaire competenties” richtte zich op de vraag welke vaardigheden mkb-bedrijven nodig hebben om de transitie van een lineaire naar een circulaire en duurzame bedrijfsvoering te maken. Vier MKB-bedrijven (L’Ortye, Volta Limburg Next, Fenzi Advanced Glass Technology en Oostwegel Collection) namen deel aan deze workshop, ontwikkeld door Joost Hoedemakers en Rik Loffeld van het lectoraat Employability van Zuyd Hogeschool. Het doel was bewustwording vergroten en handelingsperspectieven bieden, met een focus op personeelsontwikkeling in plaats van technische procesverandering. Een belangrijke conclusie was dat bedrijven de noodzaak van circulariteit steeds meer inzien, mede door veranderende klantvragen en wettelijke eisen. Tegelijkertijd ervaren ze obstakels zoals hoge kosten en starre systemen. De workshops leverden waardevolle inzichten en actiepunten op, maar vervolgondersteuning is nodig, met name voor HR-implementatie en financiële ondersteuning via subsidies.
Bright Festival Geleen
Evenals voorgaande jaren, gaf ESZL in 2024 financiële ondersteuning aan CHILL voor de organisatie van het het Bright Festival in Geleen. Op het Bright Festival komen innovatie, duurzaamheid en creativiteit. Met een gevarieerd programma, bestaande uit workshops, presentaties en exposities, biedt het festival een platform voor ondernemers, studenten, onderzoekers en nieuwsgierige bezoekers om ideeën uit te wisselen en samenwerkingen te verkennen. Daarnaast zorgen muziek, kunstinstallaties en foodtrucks voor een levendige sfeer, waardoor het festival zowel educatief als vermakelijk is. Het Bright Festival zet Zuid-Limburg neer als innovatieve hotspot en inspireert bezoekers om na te denken over de toekomst van technologie en duurzaamheid.
Agenda Zuid-Limburg en NOVEX Ontwikkelgebied ZL
Met de Agenda Zuid-Limburg (april 2024) wil de regio brede welvaart versterken door economische, ruimtelijke, sociale en grensoverschrijdende regionale uitdagingen integraal aan te pakken. Het doel is Zuid-Limburg te ontwikkelen tot een duurzame, innovatieve en leefbare regio met een sterke kenniseconomie en een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. De Agenda Zuid-Limburg gaat over de regionale invulling en concretisering van de bredere doelen die binnen het NOVEX Ontwikkelgebied zijn vastgesteld. In NOVEX Ontwikkelgebied Zuid-Limburg (april 2024) werken de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, Provincie Limburg en Waterschap Limburg samen met het rijk aan verschillende transities naar een nieuwe (circulaire) economie en dan met name de ruimtelijke impact daarvan. ‘Grensoverschrijdende circulaire kenniseconomie’, de eerste programmalijn uit NOVEX-programma wordt momenteel uitgewerkt als een van de proposities in de nieuwe RegioDeal-aanvraag. Regio’s Maastricht/Heuvelland en Parkstad trekken hierin samen op.
Provada 2024
Op de PROVADA in Amsterdam (17-19 juni) hebben Sittard-Geleen, Maastricht en Heerlen hun samenwerking bevestigd om Zuid-Limburg een boost te geven. Onder het motto Eén regio, één doel, één kans gaven de samenwerkende gemeenten een krachtig signaal af hoe zij de regio willen versterken als de eerste circulaire regio van Europa. Centraal doel is de verduurzaming van Chemelot, die veel potentie heeft, urgent is én noodzakelijk voor een gezonde toekomst in Zuid-Limburg. Industriecluster Chemelot vormt de spil in de verduurzamingsambities. Klimaatneutraal produceren – want dat is het wat de 60 fabrieken gaan doen -is een forse ambitie die veel kansen biedt voor de regio op allerlei terreinen, niet in het minst op het gebied van werkgelegenheid voor talenten van mbo- tot academisch niveau.
Programmamanager Vrijetijdseconomie Zuid-Limburg
In september 2024 is Hanneke van Eijndhoven aangesteld als programmamanager Vrijetijdseconomie (VTE). De VTE is van groot belang voor de economie van Zuid-Limburg (24.000 directe banen, € 2,2 miljard directe omzet, 6,8 miljoen overnachtigen) en krijgt met de aanstelling van Hanneke de aandacht die het verdient. Het streven is dat alle 16 gemeenten, samen met partners zoals Visit Zuid-Limburg en de Provincie Limburg op dit terrein samen optrekken om de Visie Vrijetijdseconomie (2020) uit te voeren. Doel is de vrijetijdseconomie toekomstbestendig te maken, waarbij het draait om economische groei en tegelijkertijd om versterking van de unieke identiteit van Zuid-Limburg. De programmamanager functioneert als spin-in-het-web tussen de 16 Zuid-Limburgse gemeenten en haar stakeholders. Zij helpt, jaagt aan en onderneemt actie waar nodig, is onpartijdig en werkt voor álle 16 gemeenten met als doel het tot uitvoering brengen van de Visie VTE. In haar eerste 100 dagen heeft Hanneke een rondgang gemaakt langs de 16 Zuid-Limburgse gemeenten en andere relevante stakeholders en een HEI-dag georganiseerd om partijen verder te verbinden en een start te maken met verschillende projecten of bestaande projecten voort te zetten.
Oprichting regionale Human Capital Community (mkb-deal)
Doel van de Human Capital Community (HCC) is werkzoekenden en werkgevers in Limburg met elkaar te verbinden, met speciale aandacht voor mobiliteit en innovaties. Daarnaaast richt het project zich op het bevorderen van duurzame werkgelegenheid. Onder leiding van partners zoals Leo Loopbaan, UWV en VDL Nedcar zijn activiteiten georganiseerd die bijdragen aan kennisdeling, ondernemerschap, en arbeidsmobiliteit. De HCC is ontstaan vanuit de Future Proof Human Capital Scan en speelt in op arbeidsmarktvraagstukken zoals de energietransitie. Het project biedt tools, workshops, en netwerkevenementen om werkgevers en werkzoekenden te ondersteunen. Het platform Arbeidsmarktplaats is het centrale punt voor deze initiatieven. In 2024 zijn meer dan 350 werkgevers betrokken via workshops, job events en nieuwe wervingsmethoden zoals vacaturevideo’s. Meer dan 350 werkzoekenden zijn geregistreerd en nemen regelmatig deel aan evenementen. In 2025 wordt verder gewerkt aan initiatieven zoals Vacature Pitch- en Video Events, data-analyse om de dienstverlening continu te verbeteren en uitbreiding van de activiteiten naar Noord- en Midden-Limburg. De HCC heeft in korte tijd een sterke basis gelegd voor samenwerking en innovatie in de Limburgse arbeidsmarkt.
Internationale grensoverschrijdende arbeidsmarkt
Het programma Internationale Arbeidsmarktaanpak Zuid-Limburg zet in op betere samenwerking tussen zes dienstverleners rondom de internationale arbeidsmarkt (2 GrensInfoPunten, 2 services Grensarbeid, Expat Centre Maastricht Region en de samenwerking met de landelijke Talent Coalition). Doel is de dienstverlening aan expats en grenswerkers te intensiveren en de bemiddeling van inwoners uit de Euregio Maas-Rijn naar werk over de grens te verbeteren. Aan de kant van de coalition of the willing zijn eveneens flinke stappen gezet. De coalitiepartners zetten samen met de programmamagers de schouders onder de uitvoering van het meerjarenprogramma dat zich richt op het aantrekken van euregionaal en internationaal talent, het behoud van dit talent voor de regio en profilering van de regio in het buitenland. Zuid-Limburg kent 15 most-wanted profielen waarvoor 3500 vacatures zijn, en zelfs 30.000 in de euregio. Voor dit programma is een dedicated accountmanager aangesteld en extra marketingbudget vrijgemaakt. In 2025 ligt de focus vooral op regiobranding en het ontwikkelen van narratief ‘welcome to Maastricht’, accountmanagement, eventcoördinatie en recruitment, het ontwikkelen van campagnes op basis van de most-wanted profielen en de verbinding waar mogelijk met andere programma’s.
Maastricht Maakt!
De Maastrichtse industrie heeft een schreeuwend tekort aan productiemedewerkers, operators en technici. Een groep van 15 industriële bedrijven bundelt nu de krachten om Maastricht als maakstad bij werkzoekenden op de kaart te zetten. Samen is het budget groter, het verhaal sterker en samen zijn bedrijven beter in staat de vijver te vullen en vast te houden. Te denken valt bijvoorbeeld aan een samenwerkingsverband met ROC en WSP om andere bronnen aan te boren, zoals mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en statushouders en door de instroom via BBL-trajecten te bevorderen. Daarnaast wordt nadrukkelijk gekeken naar grensarbeiders en arbeidsmigranten. Door als één partij op te trekken, kunnen bedrijven hun medewerkers meer kansen en mogelijkheden bieden. In de samenwerking is er speciale aandacht voor het verbeteren van technisch onderwijs in Maastricht. Daarnaast wordt ingezet op het verbeteren van de reputatie van industrie. Veel mensen vergeten dat de industrie aan de basis ligt van de economie en zeer innovatief en modern is. In januari 2025 wordt de samenwerkingsovereenkomst ondertekend.
Koers – nieuwe regeling in de maak
Met de voucherregeling KOERS: ‘Krachtig Ondernemerschap en Resultaatgerichte Strategie’, helpt ESZL ondernemers sinds de coronacrisis bij het aanpassen van de bedrijfsstrategie aan veranderende omstandigheden met als doel groei te realiseren, innovatief en competitief te blijven. De ondernemer kan kiezen uit drie trajecten: Business Roadmaps, Resultaatgericht Ondernemen en Strategisch Innoveren. In totaal zijn 44 trajecten uitgevoerd. In 2024 is het programma geëvalueerd. Op basis van de leerpunten is een nieuwe regeling gemaakt die momenteel ter goedkeuring bij de gemeenten ligt.