Dat kunstmatige intelligentie (AI) de manier waarop we werken, ondernemen en organiseren sterk gaat beïnvloeden, is duidelijk. Voor het MKB biedt AI kansen om productiviteit te verhogen, werkdruk te verlagen en nieuwe markten en verdienmodellen te ontwikkelen. Toch blijft de adoptie in het MKB nog beperkt, terwijl juist hier veel winst te behalen is.
In het rapport AI en Werk benadrukt de Sociaal Economische Raad (SER) dat investeren in AI essentieel is om concurrerend te blijven en dat MKB-bedrijven daarbij praktische ondersteuning nodig hebben. Denk aan toegang tot kennis, netwerken, AI-hubs en laagdrempelige begeleiding bij de eerste stappen in AI-toepassing. Het gaat daarbij niet alleen om technologische innovatie, maar ook om sociale innovatie: medewerkers moeten worden betrokken bij de ontwikkeling en toepassing, zodat AI daadwerkelijk bijdraagt aan beter en waardiger werk.
Naast kansen wijst de SER ook op risico’s, zoals verlies van autonomie, toegenomen werkdruk of ongelijkheid als AI niet verantwoord wordt ingezet. Voor MKB’ers is het daarom belangrijk om AI stap voor stap in te voeren, met oog voor de kwaliteit van werk, vaardigheden van medewerkers en ethische aspecten.
De komende maanden laat ESZL MKB-ondernemers uit Zuid-Limburg aan het woord over hun ervaringen met kunstmatige intelligentie. Hoe zetten zij AI in, welke kansen zien ze – en waar lopen ze tegenaan? We starten met het verhaal van Jean-Paul Giessen (Giessen BV, Heerlen), die samen met Brightlands werkt aan een AI-planningsmodule voor een slimmer productieproces.
Jean-Paul Giessen:
“De AI-planningsmodule gaat vooral meer inzicht brengen”
Op uitnodiging van Brightlands Smart Services Campus gaat directeur Jean-Paul Giessen van Giessen BV in Heerlen in gesprek over mogelijke toepassing van AI in zijn bedrijf. “In eerste instantie dacht ik dat AI ver van onze dagelijkse praktijk afstaat, tegelijkertijd was ik nieuwsgierig naar wat het voor ons zou kunnen betekenen. Ik ben er met open vizier ingegaan en dat is maar goed ook. Al snel kwamen we op het idee om samen een AI-planningsmodule te gaan ontwikkelen.”
Familiebedrijf Giessen BV in Heerlen, is al meer dan 45 jaar toonaangevend in metaalbewerkingen zoals stralen, vlamverzinken en poedercoaten. Directeur Jean-Paul Giessen: “Wij werken voor klanten in de interieur-, gevel-, machine-, en constructiebouw. Onze planning is bijzonder complex en dynamisch. We hebben vaak te maken met wijzigingen op het laatste moment en een grote variatie in opdrachten. De verschillende bewerkingen zoals stralen, coaten en verzinken grijpen sterk op elkaar in. Een kleine wijziging in het project van de ene klant, kan zo grote gevolgen hebben voor de rest van de planning. En dat brengt een hoop onrust en inefficiëntie met zich mee.”
Toegevoegde waarde van AI
Het telefoontje van Robert van Rietveld, Business Developer bij de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen, zet Giessen aan het denken. “Ik kon me niet zo goed voorstellen wat AI voor mijn bedrijf kan betekenen, maar heb me laten overhalen om mee te doen aan een Design Sprint. Van Rietveld: “Naast experts van Brightlands waren mensen van de Universiteit Maastricht en The Next Lab betrokken. Het traject is financieel mogelijk gemaakt door de Rabobank, Ondernemingsfonds Heerlen en de gemeente Heerlen.” “Die eerste Design Sprint leverde interessante inzichten op over gebieden waar AI voor ons toegevoegde waarde zou hebben”, zegt Giessen. “We hebben ervoor gekozen toe te spitsen op de planning omdat daar veel winst te behalen is. In de zes volgende Design Sprints hebben we steeds stap voor stap in kaart gebracht wat onze planning zo complex maakt en welke factoren die dynamiek veroorzaken. We hebben de processen visueel gemaakt, knelpunten benoemd en mogelijke oplossingen bedacht. Een aantal van onze medewerkers was hierbij betrokken.”
Observeren in de productie
“Een specialist van Brightlands is vervolgens een aantal dagen komen meekijken in het bedrijf om de praktijk en dagelijkse planningsperikelen beter te begrijpen. Want we hebben niks aan een tekentafeloplossing, dit vraagt echt om maatwerk. Om maar een voorbeeld te noemen; iemand die in beschermende kleding en met handschoenen werkt, kan niet met een scanner overweg, dus dat soort devices moet je dan ook niet meenemen in het ontwerp. Op basis van alle inzichten is een prototype van de AI-planningsmodule gemaakt. Dat ontwikkelwerk is voornamelijk gedaan door Yanick Dols van de campus en Martijn Scheve, die door de campus is ingehuurd. Deze module wordt momenteel getest en doorontwikkeld.” Van Rietveld: “De Universiteit van Maastricht en ikzelf hielpen vooral mee met input vanuit de markt van andere ondernemers en brachten het bij elkaar zodat we geen product ontwikkelde voor alleen Giessen maar ook voor andere ondernemers die dezelfde problemen ondervinden. Dit innovatieproces is voor ons een belangrijke les geweest. We gaan dit nog twee keer herhalen waarbij we een ander vraagstuk oppakken waarmee we meerdere o ondernemers helpen. Parkstad Stadsregio ondersteunt ons financieel in dit vervolg.”
Planner blijft regie houden
De nieuwe planningsmodule wordt nog dit jaar geïmplementeerd. Giessen heeft er hoge verwachtingen van. “In eerste instantie zal de module het planningsproces efficiënter maken en zorgen voor meer rust in de organisatie, minder klachten en minder afkeur. Maar de grootste winst komt denk ik pas daarna. De module gaat namelijk data uit het productieproces analyseren: orders, levertijden, beschikbaarheid van materiaal, inzet van personeel en kosten. Op basis daarvan kunnen we op termijn nauwkeurigere voorspellingen doen; de slimste volgorde van produceren bepalen evenals de slimste opties bij eventuele wijzigingen etc.” “De nadruk ligt op ondersteuning van de planners”, benadrukt Giessen. “Zij blijven de regie houden en nemen de uiteindelijke beslissing.”
Kans om processen slimmer te maken
Giessen kijkt positief terug op het ontwikkelingstraject. “AI klinkt al iets heel groots, een ver-van-mijn-bed verhaal. We hebben ervaren dat wij als MKB-bedrijf er veel voordelen van kunnen hebben. Mijn advies aan collega MKB-bedrijven is om te starten met een concreet vraagstuk en van daaruit te onderzoeken of en hoe AI hierin kan ondersteunen. Ik denk dat we AI niet moeten zien als een bedreiging, maar juist als een kans om processen slimmer te maken.”
Foto: Walter Pijls (CEO Brightlands Smart Services Campus) en Jean-Paul Giessen
